التهابات بازار PVC، نقش ما و نقش دیگران/ عارضه یابی یک چالش برای آینده

بسپار: عباسعلی متوسلیان، رییس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان لوله و اتصالات PVC و مدیرعامل یزدپولیکاست. این واحد امسال و در روز صنعت به عنوان واحد تولیدی نمونه کشوری انتخاب شد. آقای متوسلیان در ماههای اخیر و در پی التهابات شدید در بازار PVC مسوولیت سنگینی را عهدار بود. امروز این تب و تاب ها تا حدودی فرونشسته و فرصتی به دست آمد تا با او برای تحلیل وضعیت با نگاهی به آینده گفت و گو کنیم. صحبت ما با تبریک به مناسبت انتخاب این واحد برگزیده روز صنعت آغاز شد …

متوسلیان: با وجود اینکه تدوام چالش های اقتصادی و در ادامه آن شیوع ویروس کرونا، فعالیت های بخش تولید کشور را به طور قابل توجهی، تحت تأثیر خود قرار داده است، اما شرکت یزدپولیکا توانسته بر اساس عملکرد مثبت خود در حوزه های تولید و فروش، مدیریت انرژی، آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی و مهارت در مشتری مداری، ارتقای سطح تحقیق و نوآوری و افزایش سهم خود در بازارهای صادراتی، به عنوان واحد نمونه تولیدی در سال ۹۸ انتخاب شود.

بسپار- شرکت یزدپلیکا به عنوان بزرگترین تولیدکننده لوله های PVC دامنه متنوعی از محصولات را در این گروه دارد. ظرفیت تولید شما چه قدر است؟ و آیا با توجه به وجود واحد تحقیق و توسعه و آزمایشگاه فعال و مستقل در این گروه محصولاتی بوده که برای اولین بار داخلی سازی شده و از خروج ارز جلوگیری شده باشد؟

متوسلیان: ظرفیت تولید محصولات در گروه تولیدی صنایع یزدپولیکا، ۱۸.۰۰۰ تن در سال می باشد. این گروه تولیدی، متشکل از سه مجموعه: شرکت تولیدی صنایع یزدپولیکا، شرکت یزد اتصال پلیمر ایرانیان و واحد تحقیقاتی پارس سنجش، است که توانسته با اتکا به دانش و مهارت نیروی انسانی و تحصیلکرده خود و ارتباط مؤثر با مراکز علمی و تحقیقاتی، محصولاتی را تولید کند که از خلاقیت و نوآوری برخوردار بوده و به عنوان طرح های نوآورانه، در قالب اختراع و یا طرح صنعتی به ثبت رسیده است. از جمله نوآوری های صورت گرفته، افزایش سبد محصولات شرکت در حوزه تأسیسات برق و فاضلاب ساختمان و تولید محصولاتی بوده که مورد نیاز جامعه هدف، در حوزه صنعت کشاورزی است و از کاربرد وسیعی در این حوزه، برخوردار است.

بسپار- بحث تامین مواد PVC امسال به چالشی جدی در ابتدای سال تبدیل شد. میزان ظرفیت تولید پتروشیمی های کشور در مجموع چه قدر و میزان مصرف داخل چه قدر است؟ انجمن تولیدکنندگان لوله و اتصالات PVC که جنابعالی رییس هیات مدیره آن هستید، در تنظیم این بازار و مدیریت آن دقیقا چه نقشی داشت؟ (لطفا مبسوط بفرمایید و برای تببین و شفاف سازی نقش و عملکرد تشکل ها) آیا پتروشیمی ها و بورس کالا در این حوزه همکاری های لازم را داشتند؟ وزارت صمت چه نقشی داشت؟

متوسلیان: بر اساس آمارهای موجود، بازار PVC ملتهب ترین بازار پلیمری کشور در سال جاری بوده و این التهابات موجب شده است تا خریداران این کالا رقابت های بالا و بعضاً تا ۶۰ % را نیز تجربه کنند و این وضعیت موجب گردیده تا در سال جاری ۳۴۶ میلیارد تومان، پول بیشتری برای خرید مواد اولیه مورد نیاز خود بپردازند. این رقم به معنی متوسط رقابت ۲۴.۷ میلیارد تومانی در هفته است که در هفته اول تیرماه حتی به ۳۸.۷ میلیارد تومان هم رسید.

با وجود آنکه ظرفیت سالیانه تولید رزین PVC در چهار شرکت پتروشیمی )شامل: اروند، غدیر، بندر امام و آبادان ۷۴۵۰۰۰ تن می باشد و مجموع معاملات سالیانه در بورس کالا، همواره کمتر از ۵۰۰۰۰۰ تن در سال بوده است اما داده های بورس کالا نشان می دهد که میزان تقاضا برای خرید رزین PVC در بورس کالا همواره بالاتر از میزان عرضه بوده، به طوری که از سال ۹۴ تاکنون، متوسط تقاضای ثبت شده، ۱.۷ برابر عرضه بوده است و این در حالی است که در همین مدت متوسط درصد معاملات، به عرضه انجام شده، تنها ۷۸ % بوده است. عدم توازن در میزان تقاضا و معاملات، نسبت به عرضه های صورت گرفته، نشان می دهد که تقاضای ثبت شده در بورس، واقعی نبوده و نوعی بازارسازی برای ایجاد رقابت کاذب و افزایش قیمت در معاملات نهایی صورت پذیرفته است.

در حال حاضر، شرکت های پتروشیمی تمایلی به فروش نقدی رزین PVC نداشته و تناسب میزان عرضه سلف به نقدی، کاملاً تغییر کرده و از ۱۱ % در سال ۹۴ به ۶۲ % در سال ۹۹ رسیده، که این روند کاملاً به ضرر صنایع پائین دست بوده و بازار را به سمت رقابت های بالاتر سوق داده است. رقابت هایی که در طی ۹ ماه اخیر در خرید رزین PVC شکل گرفته، اثرات ویرانگری را به صنایع تکمیلی تحمیل نموده و عملاً مزیت های رقابتی و فنی این صنعت را از بین برده است.

بر اساس رویه ای که در سیستم تنظیم بازار PVC تعریف شده، وزارت صمت، بورس کالا و پتروشیمی نقش رگولاتوری را بر عهده دارند اما به نظر می رسد تلاش های صورت گرفته از طرف نهادهای حاکمیتی نتوانسته تا التهابات بازار را مهار کند. البته در کنار ضعف در سیستم رگولاتوری، باید به این موضوع هم توجه کرد که یکی از دلایل اصلی در آشفتگی بازار PVC ، نوسانات نرخ ارز و فاصله عمیق به وجود آمده در نرخ بازار آزاد و نرخ ارز نیما بوده که باعث ورود سفته بازان به بازار PVC شده و در نهایت، خسارت واقعی، از وضعیت به وجود آمده، نصیب تولیدکنندگان واقعی و کارخانجات صاحب برند، شده است.

انجمن لوله و اتصالات PVC در جهت صیانت از حقوق اعضاء خود، از ابتدای به وجود آمدن التهابات در بازار، از آبان ۹۸ تا کنون، اقدام به رایزنی با انجمن ملی صنایع پلیمر، اتاق بازرگانی و نهادهای حاکمیتی کرده و در این راستا با انجام نامه نگاری های متعدد و حضور در نشست های مشورتی، صدای اعتراض بنگاه های تولیدی را به گوش مسئولین امر رسانده است.

در همین زمینه، یکی از نقاط درخشان همراهی انجمن با تشکل های صنایع پائین دست، تدوین نامه به مراجع ذیربط، با امضای ۹ انجمن و تشکل صنایع تکمیلی بوده که نقشی مؤثر در آگاه سازی مسئولین ذیربط، به مخاطرات و تهدیدات موجود در روند فعلی بازار داشته PVC است. با این وجود، تا کنون به صورت شایسته، به پیشنهادات مؤثر و تجربیات صنعتگران و فرهیختگان صنعت، توجه لازم صورت نپذیرفته و علیرغم پیگیری های مستمر، پاسخ در خوری به راهکارهای ارایه شده داده نشده است.

بسپار- همه گیری جهانی ویروس Covid-19 همه ارکان زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده. طبیعتا تولید از این قاعده مستثنا نبوده …

فعالیت واحد شما در چه بخش هایی از این امر متاثر شد؟ آیا توقف فعالیت های عمرانی کشور و بخش ساختمان چه قدر روی تولید شما اثر داشت و آن را احتمالا کاهش داد؟ و اصولا این دوران را چگونه مدیریت کردید و می کنید؟

متوسلیان: چالش ها و مشکلات همواره جزو لاینفک فعالیتهای اقتصادی بوده اند، اما آنچه اهمیت دارد، چگونگی مواجهه با آنها و توانایی در انطباق مجموعه های تولیدی با شرایط اقتصادی است. اولویت اصلی شرکت یزد پولیکا در شرایط فعلی، حفظ سلامت نیروی انسانی شرکت بوده و به منظور کاهش آسیب های احتمالی از شیوع ویروس کووید۱۹ ، اقدامات مؤثری را در افزایش آگاهی و رعایت نکات بهداشتی پرسنل خود به انجام رسانده تا کارکنان و کارمندان شرکت، از درب منزل تا محیط کار و بالعکس، نسبت به رعایت نکات الزامی اقدام کنند.

همچنین، شرکت تلاش کرده تا در شرایط بحرانی ناشی از رکود اقتصادی و همه گیری جهانی ویروس کووید۱۹ ، با اتخاذ تدابیری همچون تقویت بخش تحقیق و توسعه، افزایش سبد محصولات شرکت بر اساس شناخت نیاز مشتریان داخلی و خارجی و سرمایه گذاری بر روی افزایش سطح دانش و مهارت منابع انسانی، با ایجاد ارزش افزوده بیشتر، به حفظ و توسعه بازارهای خود، نائل آید.

بسپار- چالش های روز اقتصادی کشور از جمله تحریم ها، محدودیت های ارزی و … روند توسعه در صنعت پلیمر را به چه سمت و سویی می برد؟ آیا خوش بین هستید که به زودی مرتفع شود و یا نه؟ پیشنهادهای شما برای تاب آوری در شرایط فعلی چیست؟

متوسلیان: در دوره ای به سر می بریم که صنعت، با چالش های متعددی در حوزه داخلی و خارجی، دست به گریبان است و صنعتگران برای تأمین مواد اولیه و ماشین آلات مورد نیاز خطوط تولید، با معضلات جدی روبرو هستند. تداوم این روند، باعث می شود تا کارخانجات تولیدی، نتوانند به طور شایسته، تعهدات خود را در بازارهای داخلی و خارجی ایفا کنند و طبیعتا، در بلند مدت، سهم خود را در بازارهایی از دست خواهند داد که سالیان سال برای به دست آوردن آن تلاش کرده اند.

یکی از چالش های صنایع تکمیلی آن است که علاوه بر آنکه با تحریم های بین المللی مواجه هستند، دچار خود تحریمی داخلی نیز شده اند و برای رونق تولید خود، نمی توانند از موهبت ها و پتانسیل های داخل کشور، به طور کامل استفاده کنند. به عنوان نمونه، با وجود آنکه مواد اولیه مورد نیاز صنایع پایین دست توسط شرکت های پتروشیمی تولید می شود، بنگاه های تولیدی برای تأمین مواد اولیه خود از صنایع بالادست، با مشکلات عدیده ای روبرو هستند. در همین خصوص، تمایل شرکت های پتروشیمی به بهره مندی از مشوق ها و معافیت های مالیاتی صادراتی، باعث شده تا مواد اولیه، به صورت خام صادر و ظرفیت صنایع پائین دست، برای تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر، محدود شود .به نظر اینجانب، راه نجات صنعت و بخش خصوصی، آن است که دولت در تصمیم گیری ها و قانونگذاری ها از تجارب فعالان پیشکسوت بخش خصوصی استفاده کند و برای عبور از چالش های پیش رو، بسیاری از قوانین و مقررات مازاد و ضد تولید را از سر راه بنگاه های تولیدی بردارد تا حداقل، واحدهای تولیدی، در کنار تحریم ها و چالش های خارجی، از خودتحریمی های داخلی رهایی پیدا کنند.

بسپار- آیا همچنان در بازار های صادراتی فعال هستید؟ در کدام مناطق و در حال حاضر چالش های صادراتی کشور چیست؟

متوسلیان: خوشبختانه شرکت یزدپولیکا، با استفاده از پیاده سازی فرآیند مهندسی ارزش در حوزه بازاریابی و فروش محصولات، توانسته است تا به عنوان صادرکننده برتر سال ۹۷ در استان یزد انتخاب شود. به دلیل آنکه هزینه های حمل و نقل، نقشی تعیین کننده در قیمت تمام شده محصولات صادراتی شرکت ایفا می کنند، کشورهای همسایه ایران، در اولویت صادرات محصولات شرکت، قرار داشته اند.

اما در خصوص چالش های صادراتی، باید عرض کنم که آینده صادرات کشور در گرو ریل گذاری صحیح در اقتصاد داخلی و سیاست ورزی خردمندانه در روابط بین المللی خواهد بود. ایجاد ثبات در اقتصاد کلان کشور و رشد مستمر اقتصادی، ارتقای روابط حسنه با کشورهای همسایه و فرامنطقه ای، امکان اتصال به شبکه بین المللی بانکی و مالی و تلاش در جهت رفع تحریم های تحمیل شده بر کشور، نقشی تعیین کننده در آینده صادرات کشور و صنایع فعال در حوزه پلاستیک خواهد داشت.